Deze zomer heb ik met Erwin Heeres een aantal dagen over de ISSW in Innsbruck gelopen. Heel veel interessante dingen gehoord en gezien, en vooral leuk om met gelijkgestemden te praten over de laatste inzichten. Het idee was om er een blog over te schrijven om jullie de laatste ontwikkelingen op het gebied van snow safety te laten horen.
Maar mijn conclusie na twee dagen was eigenlijk dat er al meer dan voldoende theoriën, methodes, en onderzoeken zijn. Natuurlijk is onderzoek en data heel nuttig, voor het opstellen van het lawinebericht en preventie van dodelijke ongelukken zelfs onmisbaar. Maar als eindgebruiker denk ik dat er manieren zijn om praktischer en directer iets te verbeteren aan hoe je in de bergen onderweg bent. En dan heb ik het over de factor mens.
Nu was er dit jaar op het ISSW vrij weinig nieuws over de factor mens. Maar wel had ik een goed gesprek met iemand van de lawinedienst Tirol, en dat gesprek deed mij denken aan een mailwisseling die ik twee jaar geleden met een vriend had over ditzelfde onderwerp. Ik ga het hier niet hebben over de bekende human factors als groepsdruk en expert halo enzovoort. Dat kunnen we allemaal al in een boekje lezen. Ik wil het hebben over het nut van een team en rolverdeling in de backcountry.
Dus geen wetenschappelijk onderbouwd verhaal over statistieken van mijn kant, die houden jullie voor later tegoed. De basis voor dit artikel is mijn eigen ervaring met allerlei verschillende mensen in de backcountry de afgelopen 8 jaar, en de lessen die ik daar zelf uit geleerd heb. Ik denk dat ik ondertussen met zo’n honderd verschillende mensen op pad ben geweest, en dat ging niet altijd perfect.
Voor de beginnende freerider komt het hier op neer: Ga bij voorkeur op pad met iemand die echt over veel kennis en kunde beschikt totdat je zelf genoeg ervaring hebt om zelfstandig op pad te gaan. En vraag vooral veel. Een berggids is geen slechte persoon om vragen aan te stellen, je vriendje die net lawine 1 theorie heeft zal je waarschijnlijk veel minder kunnen leren en kan je vrijwel zeker nog niet gegarandeerd uit de problemen houden.
Voor de meer gevorderde freerider beginnen we met een KRS-one quote:
I'ma tell you the secrets of longevity.
Lesson one: if it ain't fun, you're done.
And about your career, well choose another one.
If you don't like what you do, you're through.
Lesson two: make sure you got a dope crew.
Not some crew, that's like an anchor on a shoe,
A mad crew, that's of some benefit to you.
Een goeie crew gaat je helpen met ALLE aspecten die bij lawineveiligheid komen kijken. Als je met gym een team moest kiezen koos je misschien de beste spelers. Als je op je werk een team moet kiezen kies je voor mensen die het beste passen bij de gegeven taak. En als je leven er vanaf hangt in de bergen moet je nog veel beter kiezen.
Een team is iets anders als een groep mensen. Een team werkt samen aan een gemeenschappelijk doel, ons doel is levend weer thuis komen. Een groep is gewoon een aantal personen die toevallig hetzelfde aan het doen zijn (skien). Heb jij echt een team?
Problemen.
In vrijwel ieder lawineongeval komen dezelfde problemen terug. Een aantal van de belangrijkste zijn naar mijn mening met een goed team eenvoudig te voorkomen.
1. Gebrek aan communicatie:
Ik denk nummer één oorzaak bij heel veel ongevallen. Durf te zeggen wat je denkt. De minst ervaren of introverte persoon in je groep kan het best wel eens bij het rechte eind hebben, maar durft vaak niks te zeggen. Sterker nog, ik heb best wel veel lawineongelukken bestudeerd en best vaak is het die stille terughoudende persoon die het overleeft of die het aan zag komen. Iets om over na te denken.
Creeër een vibe in je groep waar je alles tegen elkaar kan zeggen, en waar iedereen gelijkwaardig is onafhankelijk van ervaring of skills. Leer om actief te luisteren, zonder luisteren is communicatie niet mogelijk. Oh ja, en als je elkaar niet kan verstaan kan je ook niet luisteren, dus soms is een walkie talkie mee geen slecht idee. Het einde van de dag of tijdens het eten is ook zo’n mooi moment om te luisteren hoe iedereen het vond vandaag.
2. Onzekerheden onderschatten:
Dit is persoonlijk mijn grootse probleem, ik ben soms te zelfverzekerd om te zien dat er eigenlijk helemaal geen goede basis is voor zekerheid. Er is bijna nooit zoiets als een 100% lawineveilige dag, er zijn altijd momenten dat je even de handrem aan moet trekken. Mijn meer pessimistische en realistische vrienden zijn soms die handrem. Dan luister ik, en leer ik. Soms is een blik genoeg. Want er is nooit iets mis met een veiligere route kiezen of nee zeggen tegen een afdaling als het doel is veilig thuiskomen. Nooit.
3. Te veel informatie:
Lawines zijn moeilijk. Je hebt met een gevorderden lawinecursus heel veel tools om risico te verminderen, maar dit kost tijd en je moet het wel altijd toepassen anders werkt die cursus niet. Shit. Terwijl je net druk bezig was met poederhappen, met je vrienden praten, eten/drinken, je goggle die beslagen is....Moesten we hier rechts of verderop?
Veel dingen tegelijk dus, en heel vaak slaan we dan een stap over of missen we iets. Maar je team mist niks, want Bert weet waar we heen moeten, Ernie heeft een zakdoekje om je bril schoon te maken en Tommy heeft al gezien dat we hier even met veel afstand moeten rijden omdat de zijkanten van die geul toch wel loaded en steil zijn.
Er zijn natuurlijk nog veel meer factoren, maar dit zijn er een aantal die echt belangrijk zijn en die ik ook vaak in groepen mis heb zien gaan. Het zijn ook dingen die super moeilijk toe te passen zijn. Gewoon even “beter communiceren” is niet zo eenvoudig. Maar je kan wel een aantal dingen doen om bovenstaande dingen makkelijker te maken.
Denk goed na over de samenstelling van je team, ook al ben je net begonnen met freeriden of touren. Hoe groot is jouw ideale team? 2 man? 5 man? Of liever een dame misschien?
Het begint denk ik met dat gezamelijke doel, dit is het belangrijkste in een team. Als jouw maatje altijd alleen maar steile couloirs wil rammen, maar jouw plan is vooral om safe een paar mellow afdalingen te rijden dan kan je communiceren wat je wil maar makkelijker is dan een andere partner zoeken. Soms past het gewoon niet, en daar heeft niemand wat aan.
Verder ben ik zelf het liefst onderweg met mensen die geduld hebben. Als je in je hotel zit en het is stufe 4 is geduld belangrijk, als je met een groep onderweg bent en je probeert elkaar te helpen is geduld belangrijk, en als je die lekkere afdaling moet laten liggen voor een andere keer is geduld ook belangrijk.
Haast is niet hetzelfde als snelheid, haast is een stuk gevaarlijker in de backcounty dus daar doe ik niet aan mee.
En ik zal er niet omheen draaien, ik selecteer op intelligentie. Het is soms best een complex spelletje, en dan is het wel fijn als je team wat extra rekenvermogen heeft.
Bewustzijn.
Als het goed is mis je niets, en wijs je elkaar op de zaken die een ander misschien over het hoofd heeft gezien. Wind, weer, route, sneeuwdek. Maar ook op elkaar letten is bewustzijn, gaat het met iedereen goed? En daaruit volgt samenwerking. Hoe kan ik helpen? Leer van elkaar, maar probeer een ander ook beter te maken want dat kan een keer van pas komen!
Vroeger ging ik vaak met random mensen op pad, en als ik dan toevallig met iemand op pad ging die een professional was op een bepaald gebied voelde ik me een stuk veiliger. Bijvoorbeeld een arts, of een gids. Al vrij snel had ik door dat dat een gebrek aan mijn eigen skills was. Als ik met deze mensen wil blijven freeriden, moet ik ook zorgen dat ik hetzelfde voor hen kan doen. Dus dan moet je zelf een EHBBO cursus gaan doen, of heel studeren op lawinekunde. Wat ik van een ander in mijn team verwacht, dat moet je ook zelf kunnen en dat gaat niet vanzelf.
Ik was toen ik net begon met touren bijvoorbeeld verschrikkelijk slecht in navigeren, heel onhandig. Dat heb ik wekenlang geoefend, soms midden in Amsterdam met een kompas en kaart Gewoon om vlot te leren peilen en altijd je positie op een kaart te weten.
Bring your A-game, dat hoort ook bij teamwork. Dus zorg dat je kennis op peil is, dat je fysiek sterk genoeg bent, dat je spullen in orde zijn. Want dat verwacht je ook van een ander toch?
Groepsdynamiek.
Als dat allemaal in orde is heb je een mooie basis voor een team. Dan moet je dat team ook nog laten functioneren. Vaak is er een leider, soms ook niet. In ieder geval moet iedereen in staat en bereid zijn die rol te vervullen.
Maar een leider is niet iemand die alle beslissingen maakt, dat doe je samen. We zoeken iemand die gewoon die dag zin heeft om een plan te maken en het uit te voeren. En als jij dat vandaag niet bent, dan heb je mooi tijd om iets anders te doen. In de sneeuw prikken en kijken of je gekke dingen ziet bijvoorbeeld. De reductiemethode toepassen. Je ogen openhouden voor de typische lawineproblemen. Een leuke discussie beginnen over de gekozen route. Of checken of iedereen happy is. Foto’s maken, mueslirepen delen, champagne openmaken, luisteren. Genoeg te doen. Hoe vet is het om met een team onderweg te zijn dit dit allemaal kan en doet! Awesome.
Dan loop je er ook weleens tegenaan dat het niet helemaal zo gaat als moet, en dat is ook prima. Misschien is het omdat iemand er vandaag niet lekker bij is en even niet veel bijdraagt aan het team. Misschien niet goed geslapen of te weinig koffie ofzo. Dat kan wel eens gebeuren, maar als je met z’n tweeën bent kan dat al best lastig zijn. Je bent er niet alleen om iemand uit te graven als het mis gaat, je bent er om te voorkomen dat ons dat gaat gebeuren. Dus volgende keer ben je scherp en doe je weer mee toch?
En in de beste teams is wel eens een conflict, hoe je daar mee omgaat en of dat invloed op je beslissingen en veiligheid heeft is dan belangrijk. Je gaat met elkaar de berg op, en samen moet je ook weer thuiskomen. Hoe je dat doet en wie er gelijk heeft is van ondergeschikt belang.
Als ik met mijn dochter de berg op loop, gewoon op een mellow helling om een beetje in de diepe sneeuw te spelen, dan ben ik super bewust dat haar niets overkomt. Ik merk dat ik in de loop der jaren met best wat mensen uit onze crew zo’n band heb opgebouwd, dat je eigenlijk meer met hun veiligheid bezig bent dan met jezelf. Dat ik een beetje hetzelfde voel als met mijn familie onderweg zijn, een lawine ongeval is gewoon geen optie meer. Hoe meer je om elkaar geeft, hoe beter je voor elkaar kan zorgen.
Dat is “teamwork makes the dream work” voor mij.
Ik ben best wel benieuwd hoe bij jullie de rolverdeling is met je favoriete poedermaatjes.
Ivar